تیرگی پوست یا پیگمانتاسیون، اختلالات رنگدانه ای پوست است که بر روی یک دست بودن پوست شما از نظر رنگ تاثیر منفی می گذارد.
پوست شما رنگ خود را از رنگدانه ای به نام ملانین می گیرد. سلول های خاصی در پوست ملانین می سازند. هنگامی که این سلول ها آسیب دیده یا ناسالم می شوند، تولید ملانین دچار اختلال می شود.
برخی از اختلالات رنگدانه فقط بر روی تکه های کوچکی از پوست و گاهی بر کل پوست بدن تاثیر می گذارد.
اگر بدن شما ملانین بیش از حد تولید کند، پوست شما تیره تر می شود. بارداری، بیماری آدیسون و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، همگی می توانند پوست شما را تیره تر کنند.
از شما دعوت می کنیم در ادامه مطلب با تاپ کلینیک – مرکز تخصصی زیبایی در تهران همراه باشید تا تیرگی پوست یا پیگمانتاسیون را بررسی کرده و راه های درمان و پیشگیری از آن را به شما آموزش دهیم.
تیرگی پوست یک بیماری نیست!
هایپرپیگمانتاسیون، لزوماً یک بیماری نیست؛ بلکه اصطلاحی است که پوستی را توصیف می کند که تیره تر به نظر می رسد.
نشانه های آن عبارت است از:
- تیرگی در پوست در تکه های کوچک رخ می دهد.
- تیرگی در پوست مناطق وسیعی را پوشش دهد.
- تیرگی در پوست کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
در حالیکه افزایش رنگدانه معمولا مضر نیست، اما می تواند نشانه ای از یک بیماری دیگر باشد و به همین دلیل باید هرچه زودتر به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید.
علت تیرگی پوست چیست؟
علل مختلفی می تواند باعث تیرگی پوست بدن یا صورت بشود. یکی از علل شایع هایپرپیگمانتاسیون، تولید بیش از حد ملانین است.
ملانین رنگدانه ای است که به پوست رنگ می دهد. این ماده توسط سلول های پوستی به نام ملانوسیت تولید می شود. شرایط یا عوامل مختلف می توانند تولید ملانین را در بدن شما تغییر دهند.
برخی از داروها می توانند باعث هیپرپیگمانتاسیون شوند و همچنین برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد هیپرپیگمانتاسیون در بدن باشند.
می توان گفت حتی بارداری، سطح هورمون ها را تغییر می دهد و می تواند بر تولید ملانین در برخی از زنان تأثیر بگذارد.
یک بیماری غدد درون ریز نادر به نام بیماری آدیسون می تواند هایپرپیگمانتاسیون ایجاد کند، و در مناطقی که در معرض نور خورشید قرار دارند، مانند صورت، گردن و دست ها و مناطقی که در معرض اصطکاک هستند، مانند آرنج و زانو، آشکارتر است.
هایپرپیگمانتاسیون نتیجه مستقیم افزایش سطح یک هورمون در بدن شما است، که منجر به افزایش سنتز ملانین می شود. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید نیز می تواند باعث افزایش ملانین شود.
انواع تیرگی پوست
انواع مختلفی از هایپرپیگمانتاسیون وجود دارد که رایج ترین آنها ملاسما، لکه های خورشیدی و هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب است.
- ملاسما
اعتقاد بر این است که ملاسما ناشی از تغییرات هورمونی است و ممکن است در دوران بارداری ایجاد شود. نواحی هایپرپیگمانتاسیون می توانند در هر ناحیه ای از بدن ظاهر شوند، اما بیشتر در معده و صورت ظاهر می شوند.
- لکه های خورشیدی
لکه های خورشیدی که به آن لکه های کبدی یا عدسی های خورشیدی نیز می گویند، شایع هستند. آنها با قرار گرفتن در معرض بیش از حد خورشید در طول زمان مرتبط هستند. به طور کلی، آنها به صورت لکه هایی در نواحی در معرض نور خورشید مانند دست ها و صورت ظاهر می شوند.
- هیپرپیگمانتاسیون پس از التهاب
این در نتیجه آسیب یا التهاب پوست است. یکی از علل شایع این نوع آکنه است.
راه های پیشگیری از تیرگی پوست
نواحی تیره روی پوست از علائم اصلی هایپرپیگمانتاسیون هستند. تکه های تیرگی می توانند از نظر اندازه متفاوت باشند و در هر نقطه از بدن ایجاد شوند.
بزرگترین عوامل خطر برای هیپرپیگمانتاسیون عمومی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و التهاب است، زیرا هر دو موقعیت می توانند تولید ملانین را افزایش دهند. هرچه بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید، خطر افزایش رنگدانه های پوست بیشتر می شود.
بسته به نوع اختلال، سایر عوامل خطر برای لکه های هایپرپیگمانته ممکن است شامل چند مورد دیگر نیز باشد که بشرح زیر است:
- استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی
- بارداری
- داروهایی که حساسیت شما را به نور خورشید افزایش می دهند.
- بیماری کوشینگ (وجود سطوح بالای کورتیکواستروئیدها در خون)
- ضربه به پوست، مانند زخم یا آسیب سوختگی سطحی
- تینه‌آ ورسیکالر
- بیماری آدیسون (نارسایی غدد فوق کلیوی در تولید هورمون)
- پرکاری تیروئید
- کک و مک پوستی
- عفونت قارچی پوستی
- مالاسزیا فورفور
باید اشاره کنیم که همیشه نمی توان از هایپرپیگمانتاسیون جلوگیری کرد. با این حال، شما می توانید از پوست خود مراقبت کنید و تا حدودی خطر ابتلا به این اختلال را کاهش دهید.
از شیوه های پیشگیری ابتلا به تیرگی پوست، می توان به اقدامات زیر اشاره کرد:
- با استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل 30، پوشیدن کلاه یا لباسی که جلوی نور خورشید را بگیرد.
- اجتناب از نور خورشید در طول روز که شدیدترین زمان است، که معمولاً از 10 صبح تا 4 بعد از ظهر است.
- دوری از برخی داروها نیز ممکن است به جلوگیری از هیپرپیگمانتاسیون کمک کند.
همچنین برای اطلاع از اینکه شیوه ها و راهکارهای داشتن پوست خوب، شفاف و زیبا، پیشنهاد می کنیم مقاله چگونه پوستی درخشان، سالم و سفید داشته باشیم؟ را مطالعه بفرمایید.
درمان تیرگی پوست
متخصص پوست می تواند علت هایپرپیگمانتاسیون شما را تشخیص دهد. آن ها سابقه پزشکی شما را درخواست می کنند و یک معاینه فیزیکی برای تعیین علت انجام می دهند. در برخی موارد، بیوپسی پوست می تواند علت را محدود کند.
داروهای تجویزی موضعی می توانند برخی از موارد هایپرپیگمانتاسیون را درمان کنند. این دارو معمولا حاوی هیدروکینون است که پوست را روشن می کند.
با این حال، استفاده طولانی مدت از هیدروکینون موضعی (بدون هیچ گونه وقفه ای در استفاده) می تواند باعث تیره شدن پوست شود که به عنوان ochronosis شناخته می شود؛ بنابراین بهتر است از هیدروکینون موضعی فقط تحت نظر یک متخصص پوست استفاده کنید تا بتواند به درستی شما را در مورد نحوه استفاده از دارو بدون هیچ گونه عوارض جانبی راهنمایی کند.
استفاده از رتینوئیدهای موضعی نیز به روشن شدن لکه های تیره پوست کمک می کند. و باید خاطر نشان کرد که هر دوی این داروها ممکن است چند ماه طول بکشد تا نواحی تیره را روشن کند.
پزشک شما همچنین ممکن است بسته به علت هایپرپیگمانتاسیون، لیزر درمانی یا لایه برداری شیمیایی را برای کاهش هایپرپیگمانتاسیون پیشنهاد دهد.
هایپرپیگمانتاسیون به طور کلی مضر نیست و معمولاً نشانه یک وضعیت پزشکی جدی نیست.
در برخی موارد، نواحی تیره به خودی خود با محافظت از آفتاب خوب محو می شوند. در موارد دیگر، درمان تهاجمی تری مورد نیاز است. هیچ تضمینی وجود ندارد که لکه های تیره به طور کامل محو شوند، حتی با درمان!
در صورتیکه در زمینه این بیماری سوالی دارید، می توانید با مجموعه تاپ کلینیک تماس حاصل فرمایید تا شما را راهنمایی نماییم.
سوالات متداول
آیا جلوگیری از تیرگی پوست امکان پذیر است؟
همیشه نمی توان از هایپرپیگمانتاسیون جلوگیری کرد. با این حال، شما می توانید از پوست خود مراقبت کنید. با استفاده از کرم ضد آفتاب با SPF حداقل 30، پوشیدن کلاه یا لباسی که جلوی نور خورشید را بگیرد. اجتناب از نور خورشید در طول روز که شدیدترین زمان است، که معمولاً از 10 صبح تا 4 بعد از ظهر است. دوری از برخی داروها نیز ممکن است به جلوگیری از هیپرپیگمانتاسیون کمک کند.
آیا درمان هایپرپیگمانتاسیون ممکن است و چقدر طول می کشد؟
بله؛ اما شما نباید خود سر دارو یا کرم استفاده کنید. حتما به پزشک متخصص پوست مراجعه کرده و از او کمک بگیرید و طبق دستورالعمل ها پیش بروید. مدت زمانی که طول می کشد پوست شما درمان شود، کاملا مربوط به داروهای مصرفی خواهد بود. سعی کنید دوره ی تمام داروها را تمام کنید و آنها را نصفه رها نکنید.
آیا استفاده از ضد آفتاب در درمان تیرگی پوست موثر است؟
ضد آفتاب برای جلوگیری از مشکلات پوستی مناسب است؛ اما نمی تواند جای مصرف دارو های مختص تیرگی های پوست را بگیرد.
